Strooifietsen in Delft

Na Rotterdam gaat nu ook in Delft het deelfietsenconcept Mobike van start. Het Chinese fietsenmerk met de oranje wielen moet de bereikbaarheid van TU en SciencePark verbeteren en bijdragen aan een duurzame Delftse mobiliteit. Op 13 maart wordt de start feestelijk ingeluid door wethouder Harpe. Tot zo ver het goede nieuws.

De strijd om de openbare ruimte

Deelfietsen zijn nieuw in Delft, maar niet in Nederland. Daar waar ze al bestaan overheerst de ergernis over de plek die deze fietsen innemen in de toch al schaarse openbare ruimte. ‘Strooifietsen’, zo werden ze gedoopt door Marco Brommelstroet (alias de fietsprofessor). De gemeente Amsterdam is ze al gaan weghalen, in Rotterdam nemen de bewoners zelf hierbij het voortouw. En ja hoor, ook in Delft mogen gebruikers van Mobike hun fiets overal binnen de gemeentegrenzen achterlaten waar het parkeren van een fiets toegestaan is. Het Stationsplein en de Markt zijn de enige uitzonderingen.

Bij de gemeente Amsterdam is men van mening dat de fietsen in principe in de openbare ruimte gestald mogen worden, maar dat de openbare ruimte geen uitgifteplek is. Maar daarvoor gebruiken de deelfietsbedrijven het momenteel wel. “Elke fiets is een reclame-uiting van het bedrijf”, aldus Bas Schilder, projectleider bij het Amsterdamse onderzoeksbureau Trajan.

Deelfietsen zijn bedoeld om te fietsen, maar het probleem is dat ze het overgrote deel van de tijd stilstaan! Stilstand kost ruimte, openbare ruimte die de bedrijven die dergelijke concepten in de markt zetten vreemd genoeg kosteloos mogen gebruiken.  Deze ondernemers worden op geen enkele manier aangezet om efficiënt hiermee om te gaan. Sterker nog, Mobike-man Haverman vindt  richtlijnen een rol van de overheid. “Die samenwerking tussen marktpartijen en overheden is wel nieuw, dus de start gaat even in hinkstapsprong. Maar als de deelfietsen continu gebruikt worden en dus niet stilstaan, heeft ook niemand er last van.” Ja, inderdaad, als…. Maar wat gaat Haverman doen om er voor te zorgen dat de fietsen niet continue stilstaan, anders dan wachten wat de gemeente hem opdraagt? We horen het graag.

Wie  wil eigenlijk een deelfiets en waarom?

Welk doel wordt eigenlijk gediend met deelfietsen? Vrijwel iedereen die langer dan een paar weken in Delft woont heeft zelf al een fiets of least er een, zie het succes van Swapfiets in Delft. Recent onderzoek vertelt dat in buitenlandse steden deelfietsen vooral een alternatief zijn voor het OV of de voet. Dat lijkt in Nederland niet het belangrijkste doel (aldus dit onderzoek), maar is, naast parkeeroverlast, waarschijnlijk wel het belangrijkste effect. Dan toch maar geen tram naar de TU?

Wat dit onderzoek in ieder geval duidelijk maakt is dat (meer) onderzoek nodig is naar zowel de doelgroep, om de effectiviteit in kaart te kunnen brengen, als naar de financiële gevolgen voor lokale overheden. Nu lijkt het vooral een hype onder commerciële bedrijven onder het mom van het promoten van meer deeleconomie.

Het Amsterdamse gemeentebestuur heeft onlangs besloten om losse deelfietsen van de straten te verwijderen. Veel Europese steden zijn tot eenzelfde conclusie gekomen. We zijn benieuwd wat de overwegingen in Delft waren om toch tot dit initiatief over te gaan en hoe lang het duren gaat.

Deelfietsen zouden moeten leiden tot minder geparkeerde fietsen in de stad.  Een deelfiets moet fietsen. Dit uitgangspunt vereist een totaal andere aanpak waarbij alle aanbieders van deelfietsen samenwerken, met open data en één account, en waarbij de openbare ruimte niet beschouwd wordt als gratis uitgifteplek. 

Tot het zo ver is, zorg als gemeente dat het gebruik en misbruik (van de openbare ruimte) goed worden gevolgd en afgewogen en verbind daar zo nodig consequenties aan.

MM